SAÄžLIK VEYA HAYAT KURTARMA
Hayli zamandır saÄŸlık konularına deÄŸinmiyorduk, malum saÄŸlıkçı olduÄŸumuz için bugün yine saÄŸlık konularına deÄŸinmek istiyorum. Aslında buna deÄŸinmek denmez, zaten anlatacağım ÅŸeyler saÄŸlığımız için mutlaka öÄŸrenmemiz gereken önemli ilk yardım konularıdır.Bir zehirlenme durumunda veya bir kalp krizi geçirme anında saÄŸlık ekipleri gelene kadar yapılan müdahaleler doÄŸru olmadığı zaman hastaya daha fazla zarar verebileceÄŸi gibi hatta ölüme bile gitmesine sebep olunabiliyor. Çabuk ve doÄŸru ilkyardım uygulamaları insanın hayatını kurtarabiliyor. Onun için ilkyardım eÄŸitimini herkesin alması gerektiÄŸini önemle belirtmek istiyorum. Çünkü günümüzde hastalıkların, kazaların ve hatta ölümlerin bile her yaÅŸta ve her zaman meydana gelebileceÄŸini hiçbir zaman unutmamamız gerektiÄŸine inanıyorum. Onun için isterseniz gelin hayat kurtaran birkaç tane ilkyardım uygulamalarını öÄŸrenelim.
- Kalp krizi geçiren bir hastayı en yakın saÄŸlık kuruluÅŸuna yetiÅŸtirin veya hemen ambulans çağırın. Ambulans gelene kadar hareket ettirmeyin.Giysilerini gevÅŸetin, sakinleÅŸtirin ve rahat nefes almasını saÄŸlayın. Bilinci açıksa hastayı yarı oturur pozisyonda bekletin. Ortam kapalıysa camları açın. Bilinci kapalı, nabız ve tansiyon alınamıyor, solunum durmuÅŸsa ilkyardımı iyi bilen biri tarafından temel yaÅŸam desteÄŸi yapılabilir. Yanlış yapıla müdahaleler hastaya daha fazla zarar verir hatta ölümüne bile yol açabilir. DoÄŸru ve çabuk ilkyardım uygulaması ise hayatı kurtarabiliyor. Onun için ilkyardım eÄŸitimini herkesin mutlaka alması gerekir. Kalp krizi geçiren hastayı sırtüstü yatırıp efor harcatmayın ve öksürtmeye çalışmayın. Çünkü öksürtmek kalp krizi geçirme ÅŸüphesi olan kiÅŸide kanama yapabilir.
-Bayılma, hastayı ya da yaralıyı sırtüstü yatırın ve ayaklarını 30 cm yukarı kaldırın. Solunum yolunu kontrol ederek giysilerini gevÅŸetin. Kusma varsa başını yana çevirin. Bilinci açık deÄŸilse hemen ambulans çağırın. Ayıltmak için tokat atmak, sallamak, su dökmek, alkol yada kolonya koklatmak yanlıştır.
-Yanık, Hemen ambulans çağırın ve yanan bölgeyi tazyiksiz akan su altında tutun.Kolundaki saat, bilezik ve yüzük gibi ÅŸeyleri çıkarın. Yanan bölge büyükse veya derinse bir bayılma ve ÅŸok durumunu önlemek için 1 litre suya 1 çay kaşığı tuz katıp içirin. Yanan yere diÅŸ macunu, yoÄŸurt ve krem gibi ÅŸeyleri sürmemek gerekir. Çünkü yanan bölge enfeksiyon kapıp daha kötü hale gelebilir.
- Havale, yüksek ateÅŸte bilhassa çocukların havale geçirme riski çok fazladır. Havale geçiren çocuÄŸun koltuk altını, kasıklarını, el bileÄŸinin içlerini ılık suyla ıslatılmış bezle silmekte fayda vardır.Hastayı ılık suyla ıslatılmış çarÅŸaf veya havluya sarmak iyi olur. EÄŸer ateÅŸ düÅŸmüyorsa oda sıcaklığında küvete sokun ve düÅŸ yaptırın. Yine ateÅŸ düÅŸmezse ambulans çağırın. Hastayı çok soÄŸuk suyun altına tutmayın. Çok soÄŸuk suda titreyip üÅŸüdükten sonra kalın örtülerle örtmek zararlı olabilir.
-Zehirlenme, ağız yolu ile zehirlenmelerde sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiÅŸse su ile çalkalamak yeterli olur. Zehirli madde el ile temas etmiÅŸse sabunlu suyla yıkanabilir. Solunum yolu ile zehirlenme de cam, kapı açılarak ortam havalandırılır, hastaya rahat nefes alabilmesi için temiz havaya çıkarılır. Rahat nefes alması için yarı oturur vaziyetinde tutulur ve yardım çaÄŸrılır. Özellikle yakıcı maddenin alındığı, veya hastanın ne yiyip içtiÄŸi bilinmediÄŸi durumlarda kusturmaya çalışmayın.Kimyasal maddelerle zehirlemelerde kusturma geçtiÄŸi yerlerde tahribat yapabilir. -Kan ÅŸekerinin düÅŸmesi, kan ÅŸekerinin aniden düÅŸmesi sonucu kiÅŸide terleme, hızlı nabız, titreme, yorgunluk, bulantı, çok aniden acıkma hissi ortaya çıkabilir. Hastanın bilinci yerindeyse ÅŸekerli su verilir. 15-20 dakikada düzelmezse sırtüstü yatırılarak ayaklarını 30 cm kaldırıp hemen ambulans çaÄŸrılır. Kan ÅŸekeri düÅŸen hastanın 2 kesmeÅŸeker yemesi hayatını kurtarabilir. EÄŸer hastanın bilinci kapalıysa ağız yoluyla zorlamayla bir ÅŸey vermeye çalışmayıp hemen ambulans çaÄŸrılmalıdır.
BoÄŸaza bir ÅŸey kaçması, boÄŸazına bir ÅŸey kaçan kiÅŸinin bilinci açıkta olsa kapalı da olsa mutlaka ambulans çağırın. KiÅŸi eÄŸer bilinci açıksa ve nefes alabiliyorsa öksürtün. Sırtına iki kürek kemiÄŸi arasına 5-7 kez vurun, cisim çıkmazsa arkadan sarılın gövdesini kavrayın, bir elinizi yumruk yaparak baÅŸparmak çıkıntısını midenin üst kısmına göÄŸüs kemiÄŸinin altına yerleÅŸtirin. DiÄŸer elinizle yumruk yapılan elinizi kavrayın, kuvvetle arkaya ve yukarı doÄŸru bastırın ve cisim çıkıncaya kadar tekrarlayın.Bilinç kapalıysa ambulans gelene kadar ilkyardım desteÄŸi yapmaya devam edin. KiÅŸinin boÄŸazına kaçan cismi elinizle çıkarmaya çalışmayın. Çünkü böyle yapılınca cisim daha ileri kayar hasta daha da nefes alamaz duruma gelebilir.
DeÄŸerli okurlarım ilkyardım çok önemli ve kiÅŸinin başına nerede ne geleceÄŸi hiç belli olmuyor, onun için bu ilkyardım bilgilerini mutlaka herkesin öÄŸrenmesi ve bilmesi gerekmektedir. Tabii ki ilkyardım bilgileri sadece bu kadar deÄŸil, daha da öÄŸrenilmesi gerekenleri vardır. Onları da baÅŸka zaman yazmaya çalışırız. SaÄŸlık ve esenlik dileklerimle.
Em.SaÄŸ.Yazar.Aslan TORUN
